فلسفۀ اقتصاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری اقتصاد اسلامی، جامعة ‌المصطفی العالمیة

چکیده

فلسفۀ اقتصاد راجع به مباحث مفهومی، روش‌شناختی و مسائل اخلاقی مطرح در رشته‌ی علم اقتصاد بحث می‎کند.[1] تمرکز اولیه روی مسائلِ روش‌شناسی و معرفت‌شناسی است - روش‌ها، مفاهیم و نظریه‌هایی که اقتصاددانان براساس آن‌ها تلاش می‌کنند تا به دانستنی‎های لازم در مورد فرآیند رفتار اقتصادی دست یابند. هم‌چنین فلسفه‌ی اقتصاد از روش‌هایی بحث می‎کند که در آن ارزش‌های اخلاقی برای نظریات اقتصادی مورد نیاز است – ارزش‌های مانند رفاه بشر، عدالت اجتماعی و جایگزینی اولویت‌هایی مورد نیاز به گزینش در انجام پروژه‌ها و امور اقتصادی. برهان اقتصادی مستلزم عدالت و رفاه انسان است؛ مهمتر از آن، برهان اقتصادی اغلب مفروضات اخلاقی غیرصریح، اما مهمی را مطرح می‌کند که فیلسوفان اقتصاد بررسی دقیق آن‌ها را ارزشمند می‌دانند. سرانجام، فلسفه‌ی اقتصاد به مفروضات اجتماعی عینی می‌پردازد که توسط اقتصاددانان مطرح می‌شود. فیلسوفان به نهادها و ساختارهایی توجه دارند که فعالیت و تغییر اقتصادی از طریق آن‌ها انجام می‌شود. بازار چیست؟ آیا نهادی جایگزین وجود دارد تا فعالیت‌های اقتصاد مدرن بتواند از طریق آن ادامه یابد؟ برخی از انواع نهادهایی که در چارچوب کلی اقتصاد بازار وجود دارد کدامند؟ برخی از نقش‌هایی که دولت می‌تواند در توسعه‌ی اقتصادی برای ارتقای کارایی، برابری، رفاه انسانی و بهره‌وری یا رشد ایفا کند، چیست؟