گونه‌شناسی عقلانیت در گفتمان علمی رضوی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای اندیشه معاصر مسلمین جامعة المصطفی العالمیة
2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تهران مرکزی
چکیده
«عقلانیت» بنیادی‌ترین مفهوم در حوزه اندیشه‌ورزی است. این مفهوم در دو نگرش دینی و غیردینی، از اهمیت شایان برخوردار است. عقلانیت، بر فرضی که غیردینی تفسیر گردد، در گفتمانِ رضوی «موهبت الهی» است که به نوع بشر اعطا شده و جوهر وجود او را تشکیل می‌دهد. عقلانیت دینی، اما مبتنی بر معارف قرآن و سنت است و از سوی عقلانیت وحیانی حمایت می‌شود. هدف مقاله، تبیین مفهوم عقلانیت و گونه‌شناسی آن در گفتمان‌های علمی(روایات عقل‌محور) رضوی است. در این تحقیق، آن دسته از روایات رضوی مورد خوانش قرارگرفته‌اند که مفاهیم «تعقّلْ»، «تفکرْ» و «تعلّمْ» را مورد بحث قرارداده‌اند. گونه‌های عقلانیت که از این روایات استنباط شده، عبارتند از: عقلانیت فطری، عقلانیت عِلمی، عقلانیت دینی، عقلانیت عملی و عقلانیت اعتدالی. مهم‌ترین یافته‌های این طرح، شناسایی و تحلیل مفاهیم مختلفِ عقلانیت است که از این نوع روایات اصطیاد شده‌اند. عقلانیت مورد نظر روایات رضوی، اما عقلانیت جزئی نیست، بلکه سطح بالاتر، عمیق‌تر و اعم از آن، یعنی عقلانیت کلی/شهودی است که شامل عقل جزئی هم می‌شود. روش پژوهش، تحلیلی-توصیفی است.
کلیدواژه‌ها
)