بررسی انتقادی رکن رابع در اندیشه کلامی شیخیه
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دکترای جریان‌های کلامی معاصر، جامعة المصطفی العالمیة
چکیده
رکن رابع یکی از مفاهیم مهمِ عقاید شیخیه است. شیخ احمد احسایی بنیان‌گذار فرقۀ شیخیه با ارائه تفسیر جدید از معاد، معراج، مفهوم امامت و ... با دیدگاه‌های علمای شیعی در موارد فوق، مخالفت و پیروانی پیدا کرد. شیخی‌ها در اصول، خود را جزو مذهب اثناعشری می‌دانند؛ اما برخی از آموزه‌های آن‌ها، ازجمله «رکن رابع» معارض با اصول اثناعشری است. لذا در پژوهش حاضر سعی شده که اختلاف و اشتراک دو مذهب فوق، درباره نواب امام عصر (ع) با روش توصیفی_تحلیلی موردبررسی قرار گیرد. رکن رابع مورد تأکید بزرگان شیخی، تفسیری جدید از نواب امام عصر (ع) است؛ با این تفاوت که در مذهب امامیه با آغاز غیبت کبرا، فقها، نواب عام امام عصر (ع) هستند؛ اما در مذهب شیخی، افرادی خاص؛ مانند شیخ احمد احسایی و سید کاظم رشتی و... نائبان خاص امام عصر به شمار می‌روند. تفاوت دیگر دراین‌باره این است که نواب امام عصر در مذهب امامیه، فقها؛ یعنی انسان‌های غیر معصومند؛ ولی بر اساس مذهب شیخیه، مقام رکن رابع، با جایگاه امامان معصوم برابری می‌کند. علاوه بر تناقض‌گویی‌هایی که در سخنان شیخی‌ها وجود دارد، بعضی از شخصیت‌های آن، با رویکرد غالیانه، مقام رکن رابع را فراتر از منزلت پیامبران و امامان معصوم (ع) می‌دانند، ولی این باور بر اساس مذهب امامیه پذیرفتنی نیست و بدعتی آشکار به‌شمار می‌آید.
کلیدواژه‌ها
)